ANIMACJA KULTURY

MENU

PSYCHOLOGIA Wprowadzenie do wiedzy o kulturze

Wprowadzenie do Wiedzy o kulturze



1. Pojęcia:



Kultura- Najczęściej jest rozumiana jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych, takich jak wzory myślenia i zachowania.

Relacje kultura-nauka
-Człowiek jest częścią natury, jest jej tworem. Kultura natomiast to twór człowieka.
-Natura kształtowała i nadal wpływa na kształt kultury.
Człowiek wykorzystuję naturę do tworzenia dzieł kulturalnych ( np. ogrody)

Cechy kultury-
-obejmuje całość życia człowieka
-nie ma charakteru wartościującego ( kulturowy vs kulturalny)
-jest tworem zbiorowym nie indywidualnym
-rozwija się i przekształca w czasie

Enkulturacja-to naturalny, bezbolesny proces ponadpokoleniowego, świadomego i nieświadomego nabywania kompetencji kulturowych, tworzących system wartości danej grupy społecznej, przez uczestnictwo w danej kulturze. Pojęcie to jest bliskie pojęciu socjalizacji.

Jądro kultury-Punkt ciężkosci, najistotniejszy trzon, Wokol niego kreci sie kultura Tworzy zintegrowana calosc Powielaną przez czlonkow

2. Chłopska kultura tradycyjna



Tradycja- Przez tradycję rozumiemy w zasadzie wszelką spuściznę, którą ustępujące generacje przekazują pokoleniom wchodzącym w życie. Istnieją dwa podstawowe środki transmisji społecznej.

Rola magii i religii w utrzymaniu-się kult u r y t r a d y c y j n ej. Wysoce charakterystyczną cechą kultury tradycyjnej jest niepomiernie duża rola wierzeń i praktyk magicznych obok działań opartych na empirycznych, realnych podstawach. Podstawą działań magicznych był rozpowszechniony wśród wszystkich ludów świata swoisty sposób interpretowania i wyjaśniania zjawisk przyrody zarówno organicznej, jak i nieorganicznej.

Patriarchat- W rodzinie patriarchalnej panowało w zasadzie ścisłe w s pół ż y c i e kilku generacji (często trzech, a nawet czterech) na płaszczyźnie spraw rodzinnych, pracy i odpoczynku w ramach tej samej zagrody i związanego z nią zaplecza gruntowego. Fakt ten odbijał się oczywiście korzystnie na żywotności kultury tradycyjnej. Mężczyzna ma decydujący głos włądze ekonomiczna i intelektualna i decyduje o losach rodziny

Rola i fukcje spotkań towarzyskich- Ważnym narzędziem utrzymywania się tradycyjnej kultury były zinstytucjonalizowane spotkania towarzyskie. Miały one dwojaką postać: zebrań w domu, w karczmie, w lecie czasem na zewnątrz domu, albo styczności w czasie drogi do kościoła, na jarmark, na odpust. Z tymi spotkaniami łączyły się w pewnej mierze swoiste ugrupowania ludzi oraz pewna swoista tematyka rozmów.

3.Język



Symbol
- symbole są znakami, są formami wyrazu udostępniającymi sens, który przedstawia unoszona w słowie intencja znacząca(Burszta),
- odnosi się do każdego przedmiotu, który służy jako nośnik wyobrażenia, to wyobrażenie jest znaczeniem symbolu,
- są one namacalnymi przedstawieniami pojęć, abstrakcjami ujętymi w naocznych formach, konkretnym wcieleniem idei, postaw, sądów, tęsknot i wierzeń
- cechą ludzkiej rzeczywistości jest wszechobecny symbolizm, uniwersalny jako zasada i partykularny w formach konkretnych realizacji
- symbol oddaje jedno znaczenie dosłowne dosłowne i różną liczbę znaczeń ukrytych.

Znak
Obserwowalny (postrzegalny) układ rzeczy czy zjawisk spowodowany przez kogoś (nadawcę) ze względu na to, że istnieją zwyczajowo ukształtowane określone reguły nakazujące wiązać z danym układem rzeczy lub zjawisk myśli określonego typu, oraz na to, że nadawca znaku postanowił wywołać tę myśl u odbiorcy znaku.
Przykłady
- znak konwencjonalny
- językowy
- ikoniczne
- arbitralne

4. kultura narodowa



Naród –wspólnota ludzi utworzona w procesie dziejowym na podstawie języka, terytorium, życia społecznego i gospodarczego, przejawiająca się w kulturze i świadomości swych członków. Naród wyróżnia się na tle innych zbiorowości wspólną świadomością narodową, czyli poczuciem przynależności do wspólnoty definiowanej aktualnie jako naród

Grupa etniczna – grupa ludzi, identyfikujących się ze sobą w oparciu o wspólne doświadczenia społeczne, kulturowe, narodowe oraz historyczne.

Etnocentryzm – postawa ujawniająca się przy zetknięciu z innymi kulturami, polegająca na uznawaniu własnego narodu lub grupy etnicznej za szczególnie wartościową oraz na wywyższaniu własnej kultury, którą traktuje się jako miernik w ocenianiu innych grup, co prowadzi często do postaw niechęci, a nawet wrogości.

5.Kultura masowa



Kultura masowa– charakterystyczny typ kultury powszechnie dostępny i praktykowany (faworyzowany, lubiany) przez „masy”, „lud”, czyli liczne i szerokie rzesze ludzi, przy tym zasadniczo jest to pojęcie zawężone do obszaru kultury symbolicznej

Społeczeństwo masowe – typ współczesnego społeczeństwa biernych odbiorców kultury masowej. Powstaje jako skutek oddziaływania procesów związanych z industrializacją i urbanizacją.

6.Melosik +tekst



Społeczeństwo konsumpcyjne- można przyjąć, że jest to społeczeństwo nowoczesne, w którym nadrzędnym celem - ze względu na zwiększenie się jakości życia względem czasów dawniejszych, jest konsumpcja, zaś polityka, moralność społeczna i obyczaje, podporządkowują się jej. Kultura instant- odnosi się do typowego dla naszych czasów nawyku i konieczności życia w biegu. Symbolem tej kultury jest fast food, modne zakupy w supermarketach, świat konsumpcji, zaspokajanie wciąż niespełnionych pragnień, aby mieć jak najwięcej.

Amerykanizacja- charakterystyczny dla drugiej połowy XX wieku i XXI wieku ogólnoświatowy proces transferu kulturowego, którego obiektem są instytucje, normy, wartości, zwyczaje, zachowania, techniki, symbole czy obrazy, które (faktycznie lub rzekomo) są kojarzone ze Stanami Zjednoczonymi.

Kultura upozorowania- wiąże się z rozwojem mass mediów i ich wpływem na życie społeczne. Mass media zamiast odzwierciedlać rzeczywistość, wpływają na nią, wytwarzając kulturę upozorowania. Prowadzi to do zatarcia granic między rzeczywistością medialną, do tego stopnia, iż rzeczywistość wytwarzana przez media staje się odzwierciedlana przez rzeczywistość społeczną. W ten sposób upozorowana zostaje nowa, wymieszana nadrzeczywistość.

Globalny nastolatek -pragmatyczny
- łatwo się komunikuje
- tolerancyjny dla wszelkich odmienności
- sceptyczny wobec większego zaangażowania
- sprawnie angażuje się do zmian, nawet wtedy gdy są chaotyczne i inwazyjne
- sprawnie posługuje się symbolami specyficznymi dla Internetu i MTV
- najczęściej jest to nastolatek z klasy średniej żyjący w dużym mieście
- jego głównym kapitałem kulturowym jest dostęp do kultury popularnej, która jest traktowana jako pas transmisyjny wartości, a jednocześnie jest przez młodzież odtwarzana.

7. Kubinowski



Zjawisko juwenalizacji polegające na eksponowaniu i traktowaniu jako pierwszoplanowych wartości i wzorów charakterystycznych dla życia młodzieży mocno eksponuje postawy takie jak: spontaniczność, idealizm, optymizm, krytycyzm, aktywność.

Liberalizacja -przyjmowanie postawy tolerancyjnej wobec poglądów lub czynów innych ludzi, bez względu na to, czy uznaje się je za słuszne .

8.Aspekty globalizacji



Wielokulturowość – obecność wielu różnorodnych kultur w obrębie jednego państwa lub polityka państwa wobec różnorodności kulturowej. Termin ma z jednej strony charakter opisowy, odnosi się do stanu faktycznego w wielu państwach

mobilność zmiana przez jednostki albo grupy ich miejsca w przestrzeni lub w układzie społecznym

Eksterytorialność – zakrajowość, pojęcie prawa międzynarodowego, które oznacza wyłączenie spod jurysdykcji państwa miejscowego w trybie umów międzynarodowych pewnego obszaru jego terytorium

9.Uczestnik kultury



9. e-konsumenta można uznać każdą osobę, która korzysta z internetu dla ułatwienia sobie procesu konsumpcji.Natomiast w wąskim rozumieniu mianem e-konsumenta należy określić osobę nabywającą dobra i usługi w sieci.

Filozofia



2. Kiedy, gdzie i w jakich okolicznościach narodziła się w europejskim kręgu kulturowym filozofia?



Filozofia powstała na przełomie VII i VI w. p. n. e., nie w macierzystej ziemi greckiej, lecz w koloniach, mianowicie w koloniach jońskich na wybrzeżach Azji Mniejszej.

4.Przedstaw strukturę filozofii charakteryzując jej trzy podstawowe działy.



Ontologia (metafizyka,teoria bytu)

Epistemologia (teoria poznania)

Aksjologia i antropologia filozoficzna (ogólna teoria wartości)
-etyka
-estetyka

6. Podaj znaczenia nazw: ontologia, metafizyka, epistemologia, gnoseologia, aksjologia, antropologia.



ontologia- podstawowy dział filozofii starający się badać strukturę rzeczywistości i zajmujący się problematyką związaną z pojęciami bytu, istoty, istnienia i jego sposobów, przedmiotu i jego własności, przyczynowości, czasu, przestrzeni, konieczności i możliwości.

metafizyka-dziedzina wiedzy ukonstytuowana przez Arystotelesa, rozważająca byt jako byt oraz jego istotne własności i ostateczne przyczyny
epistemologia-teoria poznania lub gnoseologia – dział filozofii, zajmujący się relacjami między poznawaniem, poznaniem a rzeczywistością. Epistemologia rozważa naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie, sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie. "Co to jest poznanie i czym jest poznawanie? Wyjaśnianie praw dotyczących zarówno poznawania i tego, co jest poznane
Gnoseologia- dział filozofii traktujący o przedmiocie, treści, procesach, sposobach, granicach i kryteriach poznania ludzkiego; epistemologia
Aksjologia - dziedzina filozofii, której przedmiotem są wartości;
bada naturę wartości, ustala normy i kryteria wartościowania oraz hierarchię wartości.
Antropologia Zajmuje się badaniem człowieka jako jednostki w społeczeństwie w kontekście historycznej zmienności, biorąc pod uwagę warunki socjalno-ekonomiczne oraz kulturowe; poszukuje zrozumienia roli kultury i struktur władzy w życiu człowieka

7.Periodyzacja rozwoju filozofii od przełomu VII/VI w. p.n.e. do współczesności. (Najważniejsze momenty przełomowe w trakcie 25 stuleci jej trawania).



starożytna ( antyk ) VI w. p.n.e. - VI w. n.e
Średniowieczna od IX w. Do XV w
Nowożytna od XV w - początek XIX w.
Współczesna od 1830r do dziś

8.Czym zajmuje się filozofia u swych początków i w jaki sposób zmienia się przedmiot refleksji filozoficznej w momencie wkroczenia na arenę dziejową sofistów?



Okres powstania filozofii, w którym miała prawie wyłącznie kosmologiczny charakter. wędrowni nauczyciele greccy przygotowujący uczniów do życia publicznego poprzez nauczanie retoryki, polityki, filozofii oraz etyki.

9. W jakiej relacji pozostaje działalność sofistów do działalności Sokratesa? (Proszę uwypuklić podobieństwa i różnice.)



Sokrates wbrew sofistom poszukiwał powszechnych reguł rządzących ludzkim poznaniem i działaniem. Sokrates nauczał ustnie nie pozostawił po sobie pism. Usiłował uczyć ludzi rozumy by w ten sposób doprowdzić ich do cnoty. Szukał rozmówców na ulicach i rynkach Aten aby z nimi rozmawiać czym jest dobro i zło. Co to jest sprawiedliwość i cnota. Aktywność sofistów była odpowiedzą na potrzeby społeczne. Udział w życiu umysłowym i publicznym wymagał wyższego wykształcenia. Uczyli mówić i działać w swerze publicznej. Byli nauczycielami i wychowawcami

10.Relatywistyczna antropologia sofistów.



Sofiści, jak powszechnie się przyjmuje, zapoczątkowali antropologiczny (i relatywistyczny właśnie) zwrot starożytnej filozofii greckiej. Odszedłszy od poszukiwań „zasady świata” (arché), przede wszystkim interesowali się człowiekiem i „sprawami ludzkimi” – etyką, retoryką, polityką i sztuką. Co ciekawe, termin „sofista” najczęściej wywołuje dziś negatywne skojarzenia. Sofistą bowiem nazywamy kogoś, kto – uciekając się do pilnie wykoncypowanego „podstępu” – próbuje nas do czegoś przekonać; kogoś, kto usiłuje ukryć prawdę, stwarzając przy tym jej pozory. Warto jednak zaznaczyć, że pierwotne znaczenie terminu „sofista” jest zupełnie inne – jak najbardziej pozytywne. Sofista, przypomnijmy, to przecież „mędrzec”, „znawca”, „posiadacz wiedzy”.

11.Na czym polegał sensualizm, relatywizm, praktycyzm i konwencjonalizm sofistów?



relatywizm co innego dla każdego człowieka stanowi prawdę nie ma prawdy powszechnej dla każdego i w każdym czasie

Sensualizm prawdę poznajemy przez zmysły

Praktycyzm ta prawda jest względna która ma większą wartość praktyczną

Konwencjonalizm pewne prawdyy uważa się za obowiązujące powszechnie, ale nie jest to wynikiem umowy

14. Na czym polega przełomowy charakter działalności Sokratesa na polu filozofii?



Przełom, jakiego w dziejach myśli dokonał Sokrates polegał na skoncentrowaniu problematyki filozoficznej na człowieku i jego stosunku nie do wszechświata czy do natury, jak u filozofów tzw. przedsokratcznych, lecz do siebie samego i do innych ludzi.

15. Kto jest twórcą poglądu nazywanego intelektualizmem etycznym? Na czym polega intelektualizm etyczny i jakie mogą być konsekwencje przyjęcia takiego poglądu dla pedagogiki.



Twórca – Sokrates

Intelektualizm etyczny – pogląd głoszący, że postępowanie człowieka zależy wyłącznie od jego wiedzy na temat dobra i zła. Człowiek wiedzący co dobre nie może czynić źle – jeśli zatem źle postępuje, oznacza to, że jego wiedza na temat dobra jest niepełna

konsekwencje dla pedagogiki – sam se wymyśl XD

16. Jakie twoim zdaniem były rzeczywiste powody, dla których skazano i zabito Sokratesa?



W akcie oskarżenia zaznaczono, że nieznane bóstwa stawia ponad istniejącymi i deprawuje młodzież. (powody w książkach)

17. Jakich wartości bronił Sokrates zajmując określoną postawę w czasie procesu i akceptując niesprawiedliwy wyrok?



Sensualizm prawdę poznajemy przez zmysły
Praktycyzm ta prawda jest względna która ma większą wartość praktyczną
Konwencjonalizm pewne prawdyy uważa się za obowiązujące powszechnie, ale nie jest to wynikiem umowy
Gdyby uciekł byłby wbrew jego nauczaniom i przeczyłoby im oraz jego ucieczka z więzienia byłaby uważana za akt przeciw Ateńczykom, którzy wydali werdykt. Zapłata dla tych, którzy pozwoliliby mu uciec, byłaby więc niesprawiedliwa. Jednym z wysuwanych przez niego argumentów, był też i ten, że Kriton nie powinien myśleć tak, jak uważa większość. Dlatego, by podjąć decyzję o przekupieniu bądź nie strażników, powinien on słuchać osób, które mają odpowiednie doświadczenie w tej materii, czyli Sokratesa.

18. Dzielność (cnota) jako dobro bezwzględne w myśli Sokratesa.



- Cnota jest dobrem bezwzględnym. S. był pierwszym , który wyróżnił dobra moralne , właściwy przedmiot etyki.
- cnota wiąże się z pożytkiem i szczęściem
- cnota jest wiedzą .Wszelkie zło pochodzi z nieświadomości : nikt umyślnie i z świadomością zła nie czyni. Skoro dobro jest pożyteczne i gwarantuje szczęście, nie ma powodu , aby ktoś kto je zna , nie czynił go. Wiedza jest wtedy warunkiem dostatecznym cnoty.
- cnoty można się uczyć bo cnota jest wiedzą
- cnota jest jedna

19. Intelektualizm etyczny Sokratesa.



Pkt 15

20. Proces i śmierć Sokratesa jako przejaw absolutyzmu etycznego i archetyp wierności głoszonym ideom.



Pkt 17 podobne

21. Przedstaw teorię idei Platona.



Uważał on, że świat postrzegany nie jest realny, jest złudzeniem. Odbiciem prawdziwego świata idei. Przedmiotem prawdziwej wiedzy filozoficznej są rzeczy trwałe i nieznane

22. Przedstaw utopijną koncepcję państwa stworzoną przez Platona.



Jego idealizm obiektywny odbija się w teorii państwa doskonałego - państwa, które nie istnieje, lecz które jest wieczną ideą (formą), ucieleśnieniem idealnego ustroju, który jest doskonały dla wszystkich społeczeństw bez względu na ich tradycję i dotychczasowe doświadczenia. Ustrój państwa idealnego oparty jest na idei dobra i sprawiedliwości.

23. Platońska psychologia- nauka o duszy



Jak już powiedzieliśmy, że ciało jest więzieniem i dusza przez nie, nie może poznać prawdy, dlatego celem duszy jest wyrwać się od ciała i być samej. Aby to osiągnąć musi jak najlepiej wykorzystać ten czas spędzony w ciele, na ziemi. Podczas tego pobytu dusza wtajemniczy się i uświęci, a po zejściu do Hadesu zamieszka między bogami. Jeżeli źle wykorzysta ten czas pobytu na ziemi i nie uświęci się, po przyjściu do Hadesu, będzie leżała w błocie — jak mówi sam Platon. Kiedy to się stanie, człowiek tego nie wie, zależy to tylko od boga.
Platon daje dowody na nieśmiertelność duszy:
1. odwołuje się do anamnezy, czyli uważa że człowiek nie zdobywa wiedzy, ale jedynie sobie przypomina, a skoro tylko przypomina, to musiał być wcześniej w ciele, aby tę wiedzę zdobyć
2. aby ciało było żywe musi w nie wejść dusza, tak jak gorączka musi wejść w ciało, aby było chore
3. każda rzecz ginie od swoistego zła. Złem duszy jest niesprawiedliwość, skoro to swoiste zło nie przyprawia duszy o śmierć, to wniosek jest taki, że nic nie jest w stanie jej przyprawić o śmierć
Dusza podobna jest do tego co boskie, natomiast ciało podobne jest do tego co śmiertelne. Mimo że widział podobieństwo duszy z czymś boskim, to rozumiał ją materialistycznie, jednak była to najsubtelniejsza materia, przezroczysty człowiek, bardzo lekki i niewidzialny dla oka ludzi żyjących. Wielką radością i dobrym samopoczuciem dla duszy jest, kiedy wchodzi w siebie, w sobie odkrywa wszystko to, co jest czyste, nieśmiertelne i jednakowe. Odkrywa że jest im pokrewna. Jest to stan rozumu. Z kolei niepokoi się, błądzi i cierpi, kiedy jest pociągnięta przez ciało do poznawania i badania wszystkiego za pomocą zmysłów.

24. Jakie klasy (warstwy) społeczne miały istnieć w państwie platońskim?



poszczególnych grup społecznych posiadają w sobie pewien metal.
Filozofowie – złoto,
strażnicy – żelazo,
żywiciele – brąz
klasa rządząca - jest „czysta”, nie dopuszcza mieszania się różnych metali (arystokraci muszą być względem siebie równi, aby nie zazdrościli sobie wzajemnie i nie dzielili się w ramach grupy. Mieszanka jest zmianą i prowadzi do dekgradacji )

26. Filozofia praktyczna (etyka) Arystotelesa. Koncepcja eudaimonii. Doktryna środka.



Filozofia praktyczna - celem jest formułowanie wiedzy dla osiągnięcia doskonałości moralnej (etyka, polityka)

eudajmonia była stanem ducha, który osiągało się w momencie zrównoważonego zaspokojenia wszystkich swoich potrzeb, zarówno cielesnych jak i duchowych.

Arystoteles uważał, że zbyt skrajne czy rygorystyczne podejście do moralności oraz całkowite ignorowanie żądz cielesnych ma zwykle fatalne rezultaty, gdyż żądze te są sposobem, w jaki ciało komunikuje silnie zależnej od niego duszy swoje potrzeby. W swoim postępowaniu człowiek powinien kierować się „złotym środkiem”, który jest określany przez jego rozum, gdyż jest to droga do osiągnięcia szczęścia, najwyższego dobra, które jest naszym celem ostatecznym.

29. Poznanie przez iluminację i nauka o łasce według Św. Augustyna.



Bóg staje się warunkiem każdego naszego poznania. Dzieje się to poprzez wypływające z Boga światło, w którym dopiero możemy poznawać. Ta iluminacja, która jest aktem miłości, pozwala na odtwarzanie prawd i tworzy verbum mentis - słowo umysłu. Opierając się na wewnętrznym doświadczeniu, dokonuje się właśnie dzięki niemu:

Sam zaś Bóg jest tym, który oświeca. Ja - rozum jestem tym w umyśle, czym w oczach jest wzrok.

Ludzie dzielą się na tych, którzy łaskę otrzymali i na tych, którzy jej nie mają. To powoduje, że jedni będą zbawieni a inni potępieni. Jedni idą za Bogiem i stanowią civiatas Dei – państwo boże, pozostała zbiorowość to citivas terrena – państwo ziemskie. Zmiana obu grup są historycznym i tworzą dzieje świata.

31. Teocentryczny światopogląd św. Augustyna



- do osiągnięcia szczęścia potrzebne jest poznanie Boga i własnej duszy
- od rzeczy zewnętrznych ważniejsze jest poznanie prawdy wiecznej. Uznanie świata idealnego, który jest złączony z Bogiem,
- przewaga Boga nad światem- Bóg jest najwyższym i niezależnym bytem oraz przyczyną powstania świata,
- przewaga duszy nad ciałem
- ludzkie poznanie pochodzi od Boga
- życie osoby jest trwałym pragnieniem posiadania Boga
- człowiek może wybierać między dobrem a złem, ale jeśli chce wybrać dobro potrzebna mu łaska Boga
- Bóg i człowiek żyją w harmonii, w której Bóg szanuje wolność człowieka
- człowiek realizuje się w miłości, a radością dla niego jest poznanie prawdy.

32. Rzeczywistość wiary wobec rzeczywistości wiedzy wiedzy w filozofii i teologii św. Tomasza z Akwinu.



Św. Tomasz oddzielił wiarę od wiedzy, gdyż wiarę uznał za dziedzinę objawienia, a wiedzę za dziedzinę rozumu. Tomasz twierdził, że człowiek może dojść do poznania świata materialnego i Boga przy pomocy rozumu, jednak uważał, że są prawdy, których rozum ludzki nie jest w stanie pojąć. Zaliczył do nich tajemnicę o Trójcy świętej, o grzechu pierworodnym i o wcieleniu. Wg Tomasza istnieją substancje, które są bytami samoistnymi, a byty samoistne składają się z istoty i istnienia. Istota substancji składa się wg Tomasza z materii i formy. Tomasz uważał, że człowiek może rozumowo dojść do istnienia Boga. W związku z tym ułożył pięć dowodów na istnienie Boga: 1. z istnienia ruchów wywnioskował, że istnieje pierwsza przyczyna ruchu, którą jest Bóg; 2. z niesamoistności świata wywnioskował, że istnieje istota samoistna, będąca przyczyną świata, którą jest Bóg; 3. z przypadkowości rzeczy wywnioskował, że istnieje poza nimi istota konieczna; 4. z istnienia różnych stopni doskonałości bytu wywnioskował, że musi istnieć byt najdoskonalszy; 5. z celowości w świecie i panującemu tam porządkowi doszedł do wniosku, że musi tam być obecny najwyższy rozum, którym jest Bóg. Wg Tomasza Bóg jest bytem najwyższym, samoistnym, który stworzył świat. Świat został stworzony z niczego, aktem woli Boga; według idei Bożych stworzenie to nastąpiło w czasie. Bóg stworzył nie tylko świat materialny, ale świat duchów (aniołów), z których część odeszła od Boga. Odszedł od spirytualizmu Platona, który uważał, że człowiek to sama dusza. Wg Tomasza człowiek poznaje zarówno zmysłami jak i rozumem. W swojej koncepcji oddał pierwszeństwo rozumowi przed wolą i stwierdził, że najpierw trzeba poznać a potem pokochać.

33,34. Metoda naukowa Kartezjusza



- posługiwanie się jedną, jasno określoną metodą;
- opieranie się na małej liczbie prostych reguł;
- sceptycyzm do zastanej wiedzy (wątpienie jest jednym z kluczowych elementów poznania);
- uznawanie za prawdziwe jedynie tych rzeczy, o których już wątpić nie można, czyli oczywistości, które postrzega nasza intuicja (np. że trójkąt ma trzy boki);
- łączenie za pomocą dedukcji wcześniej poznanych oczywistości, w celu dotarcia do prawd bardziej złożonych;
- podczas rozpatrywania danego problemu należy go podzielić na jak najmniejsze części tworząc z nich szereg (dla lepszego widzenia zależności), a następnie po kolei sprawdzać każdą z nich;
- każde działanie przeprowadzać z niebywałą dokładnością i sprawdzać tak długo, aż będziemy pewni, iż niczego nie pominęliśmy;
- w danym momencie należy skupiać się tylko na jednym rozpatrywanym zagadnieniu;
- jako pierwszą zasadę należy uznać istnienie wynikające z myślenia, czego konsekwencją jest odrębność rozumu od ciała;
- wszyscy posiadają jednakowy rozum, więc dokładna, dobrze realizowana metoda jest gwarancją sukcesu w dochodzeniu do prawdy.

35. Jaką funkcję w systemie Kartezjusza pełni kategoria Cogito



„Cogito ergo sum”- „Myślę więc jestem”- Tak Kartezjusz uzasadnia ludzkie poznanie. To stwierdzenie ma swoją genezę w wątpieniu kartezjańskim, które zawarte jest w zdaniu „wiedza może być ułudą”. Kartezjusz twierdził, że nie ma istnienia bez myślenia.

36. Główne tezy filozofii Sartre’a.



- byt człowieka nie ma z góry określonego sensu
- odrzuca istnienie Boga, człowiek jest wolny, sam kształtuje swoją rzeczywistość
- człowiek jest nicością i wolnością- rozumianą jako zdolność zaprzeczania danym świata zewnętrznego(wolność jako władza negatywna)
- człowiek jest całkowicie odpowiedzialny za korzystanie ze swojej wolności
- człowiek jest odpowiedzialny wobec prawdy, ma wolę sądzenia
- dzięki człowiekowi prawda pojawia się na świecie
- wolność decyzji jest cechą upodobniającą człowieka do Boga.

37. Egzystencjalizm jako kierunek myślenia o kondycji ludzkiej przekraczający ramy samej filozofii.



Egzystencjalizm jest swego rodzaju kontynuacją filozofii życia, z tym że egzystencjalizm jest zdecydowanie bardziej subiektywistyczny. Egzystencja oznacza natomiast przede wszystkim przeżyte przez jednostkę doświadczenie(subiektywność). Egzystencjalizm chce uciec od wszelkich abstrakcji i skupić się na tu i teraz. Bycie tu i teraz jest punktem wyjścia do całego egzystencjalizmu. Powstanie tego nurtu ma ścisły związek z sytuacją historyczną(I, II wojna światowa, kryzys myśli liberalnej) i kulturową( kryzys cywilizacji technicznej). Stąd pojawia się pytanie: co to znaczy autentycznie być ?

38. Skomentuj sens stwierdzenia Sartre’a, że człowiek jest skazany na wolność.



Skoro istotą egzystencji ludzkiej jest swobodny wybór różnych możliwości, skoro człowiek „jest tym czym nie jest”, nie może być zdeterminowany. Człowiek będąc nicością, nie posiadając żadnej z góry ustalonej natury, jest też w swoim działaniu całkowicie autonomiczny. Tylko człowiek ponosi odpowiedzialność za swoje niepowodzenia i cierpienia, za konsekwencje swoich decyzji, gdyż nie ma żadnych obiektywnych znaków, które mogłyby go zorientować o wyborze właściwego kierunku postępowania. Dlatego z jednej strony wolność jest przywilejem, a z drugiej przekleństwem człowieka.

NWM JAKIE NUMERY CHUJ KURWA JEBAC BEDZIE NA DOLE



Filozofia jako źródło wiedzy o świecie przyrodniczym i społecznym a zarazem źródło mądrości osadzającej człowieka w świecie wartości.

Filozofia jest zazwyczaj postrzegana jako, być może, najbardziej zawiły i abstrakcyjny ze wszystkich przedmiotów, jako dziedzina odległa od życia codziennego. Bez względu na to co myślimy o filozofii jest ona zaangażowana w sprawy, które są istotne dla nas wszystkich. Ludzie zajmujący się filozofią mieli różne cele. Niektórzy byli religijnymi przywódcami, jak św Augustyn i próbowali wyjaśnić i uzasadnić pewne religijne punkty widzenia. Niektórzy byli uczonymi, jak Kartezjusz, który usiłował interpretować znaczenie i doniosłość przeróżnych odkryć i teorii naukowych. Inni jak John Locke i Karol Marks, filozofowali, aby osiągnąć zmianę politycznej organizacji społeczeństwa. Wielu angażowało się w szerzenie pewnych idei, które według nich mogły pomóc ludzkości. Jeszcze inni nie mieli tak imponujących zamiarów, ale starali się po prostu zrozumieć właściwości świata, w którym żyli, oraz poglądy ludzi, z którymi przebywali. Filozofia według podziału wypracowanego w Akademii filozofa dzieli się na fizykę(nauka o bycie), dialektykę(nauka o poznaniu), etykę(nauka o wartości i umiejętności życia). Natomiast zgodnie ze współczesną konwencją trzy działy filozofii to: ontologia( metafizyka, teoria bytu), epistemologia(gnoseologia, teoria poznania), aksjologia i antropologia filozoficzna(ogólna teoria wartości) czyli etyka i estetyka. Filozofia od samego początku usiłowała wyjaśnić otaczający nas świat, prawdy przyrodnicze, próbowała również stworzyć wzór idealnego państwa i określić rolę człowieka w świecie.

Kiedy gdzie i w jakich okolicznościach narodziła się w europejskim kręgu kulturowym filozofia ?
Filozofia powstała na przełomie VII i VI w. p. n. e., nie w macierzystej ziemi greckiej, lecz w koloniach, mianowicie w koloniach jońskich na wybrzeżach Azji Mniejszej.
Historyczna zmienność przedmiotu i metod stosowanych w filozofii
Zajęcia filozofów były tak zróżnicowane jak ich cele. Znacząca większość najbardziej wpływowych filozofów była uczonymi(często matematykami). Bez względu jednak na cele lub zajęcia filozofowie, ogólnie mówiąc, zgadzają się z tym, że najważniejsze i najbardziej wartościowe jest badanie i analizowanie poglądów i dowodów na nie. Filozofowie myślą o pewnych sprawach w swoisty sposób. Pragną oni odnaleźć nasze podstawowe idee i pojęcia, to, na czym opieramy swoją wiedzę, ustalić jakie kryteria powinnyśmy stosować przy dochodzeniu do twierdzeń , jakie przekonania dadzą się obronić itd. Filozofowi nie wystarcza ani nie przekonuje go fakt, że niektóre odpowiedzi już istnieją lub są nawet przyjęte przez całe społeczeństwo. Według filozofa człowiek może przyjąć jakąś odpowiedź tylko wtedy, gdy jest jej całkowicie pewien jej prawdziwości. Filozofia zmusza do zastanowienia się nad podstawami swoich poglądów, wiedzy i przekonań, nakłania do sprawdzenia powodów, dla których coś robimy.

. Jak rozumiesz słowa Protagorasa: „człowiek jest miarą wszechrzeczy” ?
Każdy człowiek sam dla siebie jest kryterium prawdy. Wszystkie doznania zmysłowe i doświadczenia danej osoby są dla niej prawdziwe. Jednak ludzie się różnią dlatego pojęcie prawdy w znaczeniu obiektywnym nie ma sensu. Wszystko należy oceniać w odniesieniu do człowieka i jego spraw.
13. Czy dzisiaj dominuje system wartości Sofistów ?
Raczej tak. Dziś wszystko krąży wokół człowieka. Ludzie są przygotowywani do życia w społeczeństwie, do wystąpień publicznych, uczą się radzić sobie ze stresem, tremą. Dzięki rozwoju człowieka, rozwijają się też różne gałęzie nauki, sztuki i innych nauk.

25. Na czym polega realizm Arystotelesa ? Porównaj go z idealizmem Platona.
Arystoteles jest uznawany za „ojca” biologii. Szkołom lekarskim zawdzięczał swoje nastawienie realistyczne i empiryczne.
-Arystoteles odrzucił teorię idei Platona, tzn. teorię ogólnych bytów
-Uznał, że byt jest jednostkowy a tylko wiedza ma charakter ogólny
-Logika jest wg Arystotelesa nauką o wiedzy a metafizyka nauką o bycie
-Logika w jego ujęciu to nauka o pojęciach i ich definiowaniu oraz o sądach i ich dowodzeniu
-Pojęcia tworzą hierarchię od bardziej ogólnych do mniej ogólnych. Definiowanie polega na umieszczeniu pojęcia w tej hierarchii, na odnalezieniu wyższego rodzaju i wskazaniu specyficznej różnicy
-Najogólniejsze rodzaje wyznaczają kres definiowania. Są podstawą wszelkich definicji a same nie mogą być definiowane.

Arystoteles wprawdzie najpierw przejął za Platonem doktrynę idei, jednak jeszcze będąc członkiem Akademii Platońskiej sprzeciwił się jej, z czasem jego stanowisko w tej kwestii stawało się coraz bardziej zdecydowane. Odmawiał on ideom statusu samodzielnego bytu, jego zdaniem bytami samoistnymi - czyli substancją - mogą być jedynie rzeczy. Przyjmując to założenie Arystoteles stanął na stanowisku realizmu w przeciwieństwie do idealizmu platońskiego i zbliżył się do materialistycznego punktu widzenia. W substancji Arystoteles wyróżniał dwa składniki: formę, która jest siłą działającą celowo, przyczyną i celem rzeczy oraz materię, która stanowi podłoże zjawisk i ich przemian. Materia i forma nie mogą istnieć samodzielnie, są to dwie strony jednego procesu życiowego. Istota życia polega na stopniowym formowaniu materii i urzeczywistnianiu tego, co jest potencjalnie w niej zawarte. Zmierzając w kierunku podsumowania tych rozważań należy powiedzieć, że dwa wielkie systemy filozoficzne starożytnej Grecji – platonizm i arystotelizm cechuje więcej różnic, niż podobieństw. Platonizm jest idealizmem i spirytualizmem, natomiast arystotelizm charakteryzuje dążenie do umiaru, bywa wręcz nazywany „filozoficzną doktryną środka”. Jednakże w owym dążeniu do kompromisu z Arystoteles niejednokrotnie przemawia jako uczeń Platona, co widać szczególnie wyraźnie w jego doktrynie duszy, zawierającej rozum czynny. Wprawdzie w myśli Arystotelesa fundamentalny platoński dualizm ontologiczny uległ znacznemu złagodzeniu, jednak nie zniknął on zupełnie: duch i materia, materia i forma są sobie nawzajem potrzebne, ale nie są tym samym.

27, 29, 30, 31. Doktryna św. Augustyna

Augustyn postulował, że dusza i ciało zostały stworzone osobno: „człowiekiem nie jest samo ciało albo sama dusza, lecz to, co jest złożone z duszy i z ciała”. Człowiek został stworzony na obraz Boga, który jest doskonałością, początkiem i kresem każdej osoby. Ludzkie poznanie pochodzi od Boga, a życie człowieka to pragnienie posiadania Boga. Człowiek Augustyna może wybierać między dobrem a złem, ale jeśli chce wybrać dobro, potrzebuje łaski Boga. Bóg i wolny człowiek tworzą harmonię, w której Bóg szanuje wolność człowieka. U św. Augustyna pojawia się pesymizm w stosunku do człowieka, który grzeszy. Człowiek realizuje się w miłości, a radością dla niego jest osiągnięcie prawdy.
Teocentryzm św. Augustyna:
-przewaga Boga nad stworzeniem,
- przewaga duszy nad ciałem,
-przewaga uczucia i woli nad rozumem.
-dobry jest ten, kto otrzymał łaskę bycia dobrym,
-nikt nie jest dobry sam z siebie, tylko dzięki bożej łasce,
-łaskę otrzymuje się niezależnie od zasług, „za darmo”,
-człowiek ponosi odpowiedzialność za zło, ale nie jest twórcą dobra.
Jedni ludzie idą za Bogiem i stanowią civitas Dei- państwo Boże, pozostała zbiorowość to civitas terrena -państwo ziemskie. Zmagania obu grup są rozciągnięte w czasie historycznym i tworzą dzieje świata.
Teodycea: Obrona doskonałości stworzenia. Jeśli Bóg jest dobrem absolutnym i stworzył rzeczywistość, skąd w niej zło ? Niemożność pogodzenia się z faktem, że zło istnieje. Jest to jedno ze źródeł współczesnego ateizmu i antyteizmu.
Zło wzmacnia harmonię świata. Zło jest po prostu brakiem dobra. Mniejsze dobro odbieramy jako zło.

28. Fenomenalizm i woluntaryzm Augustyna

Fenomenalizm
- błędy powstają, gdy mówimy o rzeczach, ale nie powstają, gdy dotyczą zjawisk,
- we wnętrzu człowieka mieszka prawda
- umysł bezpośrednio widzi prawdę, tak jak oczy widzą rzeczy
- iluminacja- dzieło łaski
- poznanie mistyczne
- umysł dochodzi do prawdy wprost bez pośrednictwa rozumowania
Woluntaryzm
- kierownicza rola wolności w życiu człowieka
- wola jest główną siłą psychiczną, która odgrywa pierwszoplanową rolę, we wszelkich aktach poznawczych, a także życiu duchowym.

Główne tezy Sartre’a- filozofa egzystencji.
- byt człowieka nie ma z góry określonego sensu
- odrzuca istnienie Boga, człowiek jest wolny, sam kształtuje swoją rzeczywistość
- człowiek jest nicością i wolnością- rozumianą jako zdolność zaprzeczania danym świata zewnętrznego(wolność jako władza negatywna)
- człowiek jest całkowicie odpowiedzialny za korzystanie ze swojej wolności
- człowiek jest odpowiedzialny wobec prawdy, ma wolę sądzenia
- dzięki człowiekowi prawda pojawia się na świecie
- wolność decyzji jest cechą upodobniającą człowieka do Boga.